بیت المقدس در نزدیکی مرکز فلسطین در حدود ۲۴ کیلومتری غرب بحرالمیت و ۵۶ کیلومتری شرق دریای مدیترانه، در آب پخشان بین جلگة مدیترانه و درة رود اردن قرار گرفته است و شهری کوهستانی است که ۵۰۰، ۲ پا از دریای مدیترانه و ۸۰۰، ۳ پا از بحرالمیت بالاتر قرار دارد. آب و هوای شهر، نیمه حاره‌ای (گرمسیری)، نیمه خشک، همراه با تابستان‌های گرم و خشک و زمستان‌های سرد و بارانی است
تاریخ دوره اسلامی: تاریخ اسلامی بیت‌المقدس مشخصاً به سه دوره تقسیم می شود:
در دورة نخست (۱۳ ـ ۶۴۸) بر سر مالکیت این شهر میان مسلمانان و مسیحیان و نیز امیران و گروههای مختلف مسلمان کشمکش وجود داشت. نقطة اوج این کشمکش، بروز جنگهای صلیبی بود. این دوره با ویرانگری‌ها در نیمة نخست قرن هفتم، به پایان می‌رسد.
- خالد مشعل | محمود عباس| اسماعیل هنیه | سعید صیام | سلام فیاض | احمد یاسین | جرج حبش |
- آشنایی با حماس | سازمان آزادی‌بخش فلسطین (ساف) | سازمان جهاد اسلامی فلسطین | گروه فتح | نوار غزه | کمیته حقیقت‌یاب سازمان ملل در غزه | کرانه باختری رود اردن | روز جهانی قدس | کنفرانس بین‌المللی حمایت از انتفاضه فلسطین | گروه چهارجانبه |
دورة بعد (۶۴۸ ـ ۱۲۵۰) نسبتاً بی‌حادثه گذشت. در این دوره بیت المقدس تبعیدگاه امرا تلقی می‌شد و اغلب گرفتار فتنة «فلاحین» یا بدویان آشوبگر بود. با اینهمه، از آنجا که این شهر با سیاست‌های مذهبی ممالیک و عثمانی‌ها هماهنگی داشت، جنبة مذهبی و تقدس آن قوت یافت (بناهای به جای مانده از این دوره این امر را نمایان می‌سازد).
تاریخ معاصر بیت المقدس با فتح آن به دست ابراهیم پاشا در ۱۲۴۷ آغاز می‌شود.
با ورود عثمانی به جنگ جهانی اول، تلاش‌های بریتانیا برای تجزیه عثمانی شروع شد. بریتانیا نخست به وسیله نمایندگان خود با شریف‌حسین، حاکم مکه از سوی عثمانی و پسران او مذاکره کرد و به آنان وعده داد که از ایجاد حکومت واحد عربی در تمام سرزمین‌های عرب حمایت خواهد کرد (۱۳۳۳- ۱۹۱۵).
در سال ۱۹۱۶ قرارداد سایکس ـ پیکو میان فرانسه و بریتانیا به امضا رسید. این قرارداد با وعده‌های بریتانیا به شریف‌حسین در تضاد بود، زیرا براساس آن فلسطین به صورت بین‌المللی اداره می‌شد. سپس انگلستان برای کسب حمایت مالی و سیاسی یهودیان با صهیونیست‌ها وارد مذاکره شد و در ۲ نوامبر ۱۹۱۷ با صدور اعلامیه بالفور ایجاد «وطن ملی یهود» را تعهد کرد.
این اعلامیه در اصل، نامه بالفور، وزیر خارجه وقت انگلیس، به لرد رتشیلد (روچیلد)، از رهبران صهیونیسم، بود. اعلامیه بالفور محصول گرایش متقابل امپریالیسم و صهیونیسم بریتانیا به یکدیگر بود و با وعده‌های سابق انگلستان در موافقتنامه سایکس ـ پیکو تضادی آشکار داشت.
در واقع دولت انگلیس به این وسیله توانست بحران مسیحیت ـ یهود را به جهان اسلام منتقل سازد. بلافاصله پس از صدور اعلامیه بالفور، خاییم وایزمن همراه عده‌ای از سران صهیونیسم، سنگ بنای دانشگاه عبری را در بیت‌المقدس نصب کرد.
در ۹ دسامبر ۱۹۱۷، حدود ۱ ماه پس از صدور اعلامیه بالفور، بیت‌المقدس به اشغال نیروهای انگلیس تحت فرمان ژنرال النبی درآمد. از آن پس، بیت‌المقدس که همواره مرکز فلسطین به حساب می‌آمد، به کانون حرکت‌های ضداستعماری و ضدصهیونیستی مسلمانان فلسطین بدل شد.
در آوریل ۱۹۲۰، نخستین قیام جدی مسلمانان بیت‌المقدس در مبارزه با سلطه مشترک انگلیسی‌ها و صهیونیست‌ها بر فلسطین و بر شهر قدس شکل‌گرفت که از سوی سربازان انگلیسی سرکوب شد.
در ۲۲ ژوئیه ۱۹۲۲ شورای جامعه ملل، قیمومت فلسطین را رسماً به دولت انگلیس واگذاشت و بیت‌المقدس به عنوان مرکز قیمومت بریتانیا بر فلسطین (۱۹۲۲ ـ ۱۹۴۸) برگزیده شد.
در ۲۹ نوامبر ۱۹۴۷، مجمع عمومی سازمان‌ملل متحد قطعنامه‌ای دایر بر تقسیم فلسطین به دو کشور عربی و یهودی که از طریق اتحادیه‌ای اقتصادی وحدت یافته باشند، تصویب کرد. در این قطعنامه بیت‌المقدس به صورت مرکزی بین‌المللی و غیرنظامی در نظر گرفته شد که از سوی کارگزاری شورای قیمومت سازمان ملل متحد اداره می‌شود.
با پایان یافتن نظام قیمومت (۱۵ مه ۱۹۴۸) جنگ، فلسطین را دربرگرفت و اسرائیل بخش غربی شهر بیت‌المقدس را به اشغال خود درآورد و اردن بخش شرقی شهر، شامل شهر محصور قدیمی، را در تصرف داشت.
در ژانویه ۱۹۵۰، رژیم صهیونیستی پایتخت خود را به بیت‌المقدس غربی انتقال داد و در بخش غربی آن کارگزاری‌های حکومتی تأسیس کرد. نخستین طرح شهرک سازی قدس ۱ سال پس از اشغال آن ارائه شد. در این طرح، سیاست پیوند دادن میان نقاط مسکونی یهودی و جداسازی واحدهای مسکونی اعراب و ایجاد حصار در اطراف شهر از طریق شهرک‌سازی، درنظر گرفته شده بود.
در سال ۱۹۶۴ شمار محله‌های یهودی‌نشین به ۷۲۴ رسید. در ژوئیه ۱۹۹۳ تعداد ساکنان شهرک‌های یهودی در قدس شرقی به ۱۶۰ هزار تن افزایش یافت، در همین زمان تعداد فلسطینیان ۱۵۵ هزار تن بود.
پس از آنکه مجلس اسرائیل رسماً بیت‌المقدس را پایتخت اعلام کرد، شورای امنیت سازمان ملل در سال ۱۹۸۰ این اقدام اسرائیل را محکوم کرد و از دولت‌هایی که دفاتر نمایندگی سیاسی خود را به بیت‌المقدس منتقل کرده بودند، خواست تا آنها را به تل‌آویو بازگردانند.
